Menu Sluiten

Monstera

monstera deliciosa seedling

Monstera vind ik een bijzonder geslacht. Op het eerste gezicht lijken ze erg op Philodendron. Maar als je goed kijkt en je er meer in verdiept, hebben ze echt hun eigen karakter. Ze schijnen sterker te zijn in de omstandigheden van onze huizen. Ik heb heel veel respect voor de overlevingsdrang van deze planten. Ik heb zes Monstera, waarvan er vijf Monstera deliciosa zijn. Eén daarvan gaat al maanden gebukt onder een flinke tripsenplaag, en een paar dagen geleden zag ik ineens een gloednieuw blad! Als dat geen kracht is…
Dit kleintje op de foto heb ik in augustus 2019 gezaaid. Het zijn geen snelle groeiers, maar geduld is een schone zaak. En ze zijn het méér dan waard!

Herkomst

Monstera origin map herkomst

Er zijn op dit moment 48 verschillende soorten bekend binnen het geslacht Monstera. Deze planten komen van oorsprong uit Midden- en Zuid-Amerika en zijn heel populair als potplanten binnenshuis. Het fruit wat ze produceren is eetbaar en schijnt te smaken naar een mix tussen ananas en banaan. Op sociale media heb ik wel eens bloemen gezien, en hier en daar ook een vrucht. Dit kan binnenshuis dus ook gebeuren! De rest van de plant is giftig en het is oppassen met huisdieren en kinderen.
De naam Monstera is afgeleid van het Latijnse woord voor monster of abnormaal. Dit refereert aan de bijzondere bladeren met inkepingen en gaten. Alle soorten binnen dit geslacht hebben daar kenmerken van!

Groei en grootte

monstera deliciosa big form cutting stek

Dit is, zeker binnen het geslacht Monstera, een interessant onderwerp. Er is veel discussie over de verschillende (sub)soorten van Monstera, omdat dezelfde plant er in andere stadia van volwassenheid heel anders uit kan zien. Daarnaast zijn er ook verschillende vormen per soort bekend. Een voorbeeld hiervan is de Monstera deliciosa. Voorheen werd er onderscheid gemaakt tussen Monstera deliciosa, de soort met groot blad zoals op deze afbeelding, en Monstera deliciosa var. borsigiana, de soort met blad wat kleiner blijft en waarbij de groeiknopen (nodes) op de stam verder uit elkaar liggen. Tegenwoordig wordt de borsigiana als subsoort niet meer onderkend. We hebben het nu over Monstera deliciosa grote en kleine vorm.

Het blad van Monstera kan enorm in grootte variëren, afhankelijk van soort, leeftijd en vorm. De lengte van het blad kan variëren van 9-130 cm, de breedte varieert van 15-75 cm. Ook in potten in huis kunnen de bladeren enorme vormen aannemen! Ik zie op Marktplaats regelmatig uit de kluiten gewassen Monstera aangeboden worden omdat ze te groot zijn geworden in de loop der jaren.
Monstera zijn klimmende semi-epiphyten. Dat betekent dat ze wortelen in de aarde en in de loop van hun leven tegen andere planten, zoals bomen, opklimmen met behulp van luchtwortels. In dat stadium halen ze een deel van de nodige voedingsstoffen via hun luchtwortels uit de regen en het vocht in de lucht.
Dat is ook de reden dat het stekken van een Monstera succesvoller kan zijn als de stek al een luchtwortel heeft.
In huis kan je de Monstera laten klimmen, kruipen of hangen, afhankelijk van de soort.

monstera plant parts names

Deze foto laat de groeistructuur van een Philodendron zien, maar is ook ruw toepasbaar op Monstera. Je hebt het bekende blad met gaten, de bladsteel (petiole), (lucht)wortels, de stam en (groei)knopen (nodes). De ruimte tussen de knopen wordt aangeduid als internode.
De luchtwortels groeien niet alleen vast aan bomen. Veel mensen maken voor hun Monstera een mospaal, ook daar hechten ze zich aan vast. Als ze tegen een muur op groeien gaan ze zich daar ook aan hechten! En als de plant hele lange luchtwortels heeft kun je ze terugleiden naar de aarde, dan groeien ze ondergronds verder.

Verzorging

monstera adansonii blad leaf

Monstera zijn hele sterke planten. Dat maakt dat wij de verzorging in huis vaak als makkelijk ervaren. Ik vergeet mijn Monstera regelmatig als ik een rondje doe langs alle andere planten. Maar wat liefdevolle verwaarlozing vinden de mijne heerlijk! Een week later herinner ik me dan ineens dat er nog eentje bovenop de kast staat, of een verdieping lager woont. Wanneer ik ga kijken word ik regelmatig beloond met een hoop nieuwe groei en een hele blije plant! Ik moet de grote bladeren wel regelmatig afnemen, ze vangen een heleboel stof.
Wat voor mij werkt, hoeft voor jou natuurlijk niet te werken. Iedereen heeft thuis te maken met andere omstandigheden, zoals luchtvochtigheid, lichtinval en tocht. Het blijft zoeken naar wat het beste werkt voor jouw plant in de specifieke omstandigheden van jouw huis.

Licht

Omdat Monstera zo veelzijdig en sterk zijn kunnen ze op veel verschillende plekken in huis staan. Ze houden van indirect, helder licht. Maar ik zie ook regelmatig Monstera voorbij komen die in de volle zon staan. Voor een aantal uur per dag kunnen ze dat wel aan, mits je ze er geleidelijk aan laat wennen en het geen raam vol op het zuiden is. Door de vele gaten in het blad kunnen Monstera hun temperatuur goed regelen, in de natuur komt dit goed van pas als ze helemaal naar de top van een boom klimmen. Hiervoor is wel een goede luchtcirculatie nodig, iets wat we in huis niet altijd hebben. Als je op safe wil spelen zou ik het lekker bij indirect licht houden.
Monstera kunnen ook in de iets donkerder hoeken van het huis overleven. Je zal wel zien dat de groei in dat geval vertraagd of volledig tot stilstand komt. Thuis kun je experimenteren met verschillende plekken, om te kijken wat jouw Monstera prettig vindt.

Water

Monstera houden er absoluut niet van om te nat te staan. De keren dat ik op sociale media Monstera voorbij zie komen die teveel water hebben gehad zijn niet te tellen. Een duidelijk kenmerk van teveel water zijn gele, soms hangende bladeren. De schade wordt met name veroorzaakt door stilstaand water. Potten waar geen gaten onderin zitten kunnen het water niet laten weglopen, waardoor er een bodempje blijft staan onderin de pot. Daar komt geen zuurstof bij. Het verdampt niet, de plant doet er te lang over om het op te nemen en het zuurstofarme water verstikt op die manier de wortels. Dat is een perfecte omgeving voor schimmels en bacteriën, waardoor wortelrot kan optreden. Dit kan ook gebeuren als je Monstera in een substraatmix zet wat veel water vasthoudt.

Dat wil je dus absoluut vermijden! Monstera mogen best wat uitdrogen. Een tijdje droog staan is voor Monstera ook absoluut geen probleem. Je kan zelfs wachten tot je ziet dat de plant er dorstig uit gaat zien (gaat hangen). Ook kun je het checken door de pot op te tillen. Is hij erg licht, dan is het substraat waarschijnlijk droog en mag de plant weer water! Een watermeter kan ook erg behulpzaam zijn. Dus, Monstera altijd laten uitdrogen voordat je opnieuw water geeft!

Luchtvochtigheid

In de natuur groeien Monstera op plekken waar de luchtvochtigheid hoog is. Omdat het zulke sterke planten zijn doen ze het ook erg goed in de gemiddelde luchtvochtigheid van onze huizen en kantoren. De behoefte aan hogere luchtvochtigheid verschilt wel per soort. Monstera met dun, kwetsbaar blad profiteren over het algemeen van een iets hogere luchtvochtigheid. De Monstera die ik in huis heb (Monstera deliciosa grote en kleine vorm, variegata, Thai constellation en adansonii) doen het allemaal erg goed in de standaard luchtvochtigheid van mijn huis. Die ligt tussen de 35-55%.

Temperatuur

Monstera zijn tropische planten en doen het dus beter bij hogere temperaturen. Ze hebben een absolute minimumtemperatuur van rond de 12-15 graden Celsius ’s nachts. Overdag ligt dit rond de 16 graden. De maximumtemperatuur ligt erg hoog. Boven de 30 graden zal de plant het wat moeilijker krijgen en moet je goed op de watergift letten, anders droogt hij makkelijk uit.

Bemesten

Monstera maken tijdens het groeiseizoen enorme bladeren als de plant wat volwassener is. Dat kost energie! De plant bespaart zelf energie door bladeren met gaten en inkepingen te maken. Zo kan de plant een breder en langer blad produceren dan wanneer het een massief oppervlak zou zijn. Maar het is altijd goed om een handje te helpen! Ik geef mijn Monstera eens in de twee maanden ongeveer één theelepel wormenmest in het groeiseizoen. Dat is ruim voldoende. Pas met synthetische mest op dat je altijd maximaal de helft van de dosering op de verpakking gebruikt, anders kun je de wortels verbranden.

Plagen

Mijn grote Monstera deliciosa (grote vorm) heeft, zoals ik aan het begin schreef, trips. Al maanden. Ook zie ik regelmatig op sociale media voorbij komen dat anderen daarmee worstelen. Aan de andere kant hoor ik verhalen van mensen die Monstera al jaren liefdevol verwaarlozen en nog nooit een plaag hebben meegemaakt.
Planten scheiden bepaalde chemicaliën uit wanneer ze gestrest zijn. Mijn Monstera was net verplaatst en was niet zo gelukkig op zijn nieuwe plek. Ik vermoed dat die stress de trips heeft aangetrokken. Omdat het zulke grote planten zijn kan het veel werk zijn om een plaaginsect te bestrijden. Maar zoals ik nu ook merk, zijn ze zó enorm sterk. Geef dus niet te snel op, want dat doet je Monstera ook niet!

Ik hoop dat je iets nieuws hebt geleerd over Monstera na het lezen van dit artikel. Als je er nog geen hebt, dan kan ik ze van harte aanbevelen. In ruil voor een klein beetje aandacht geven deze planten zo enorm veel terug!